Τρίτη 25 Ιουλίου 2017

Τό Αθηναϊκό πολίτευμα "Η δημοκρατία στην πράξη".




                                                               ΠΝΥΚΗ ΒΗΜΑ ΡΗΤΟΡΟΣ


1 Η δημοκρατία στην πράξη
Το αθηναϊκο πολιτευμαΗ δημοκρατία στην πράξη
2 Δημοκρατικό πολίτευμα
Από τον 5ο αιώνα π.Χ. το πολίτευμα της Αθήνας είναι δημοκρατικό και συνεπάγεται:Άμεση συμμετοχή των πολιτών σε όλα τα πολιτειακά όργαναΔιακυβέρνηση, νομοθετική εξουσία, δικαστική εξουσίαΜετέχουν όλοι οι άνδρες που είναι πολίτες ανεξαρτήτως άλλων κριτηρίων (πλούτος, καταγωγή)Η άμεση δημοκρατία διαφέρει από τη σύγχρονη κονοβουλευτική δημοκρατία:Δεν υπάρχει διαμεσολάβηση ούτε αντιπροσώπευση των πολιτών από τους βουλευτές
4 Τα κυριότερα στάδια προς τη δημοκρατία
Το δημοκρατικό πολίτευμα του 5ου αι. παγιώθηκε σταδιακάΚυριότερα στάδια ήταν:Νομοθεσία του Σόλωνα (594)Μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη ( ))Μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη (462/1)Μεταρρυθμίσεις του Περικλή (450)Η Δημοκρατία στεφανώνει τον Δήμο 
5 Πολιτειακές μεταρρυθμίσεις του Σόλωνα
Λαϊκή συμμετοχή στη διακυβέρνησηΥποδιαίρεση του σώματος των πολιτών (δῆμος) σε 4 τάξεις με τιμοκρατικά κριτήριαΠεντακοσιομέδιμνοι, ιππείς, ζευγίτες, θήτεςΌλος ο δῆμος μετέχει στην εκκλησία (και οι θήτες)Εκλογή των αρχόντων από την εκκλησία (όχι Άρειο Πάγο)Ίδρυση Βουλής των ΤετρακοσίωνΔημιουργία της Ηλιαίας (δικαστήριο αποτελούμενο απότο σώμα των πολιτών)Δυνατότητα προσφυγής κατά αποφάσεων αρχόντωνΔυνατότητα υποβολής καταγγελίας για αδίκημα (γραφή)
6 Η πολιτική αναδιάρθρωση του Κλεισθένη
Κατανομή των πολιτών σε 150 δήμους και 10 νέες φυλέςΑνάμιξη ευγενών και μη, πλούσιων και φτωχώνΔημιουργία νέας Βουλής: Η Βουλή των Πεντακοσίων50 βουλευτές από κάθε φυλή, Ετήσια θητεία, Ορισμός των βουλευτών με κλήρωση, Ευρύτατες αρμοδιότητες: διακυβέρνηση, προβούλευσηΔημιουργείται το Πολιτικό έτος – νέο ημερολόγιοΤο έτος υποδιαιρείται σε 10 μέρη (πρυτανείες), αντίστοιχα με τις 10 φυλέςΣε κάθε πρυτανεία προεδρεύουν οι 50 βουλευτές μίας φυλήςΕναλλαγή των φυλών - Η σειρά καθορίζεται κάθε χρόνο με κλήρωσηΗ Εκκλησία του δήμου γίνεται κυρίαρχηΠολιτογράφηση μετοίκων και απελεύθερωνΘέσπιση οστρακισμού
7 Η πολιτική αναδιάρθρωση του Κλεισθένη 
8 Οι 10 κλεισθένειες φυλές και οι τριττύες 
9 Τριττύες και δήμοι της Αθήνας 
10 Οι μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη (462/1 π.Χ.)
Οι μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη (462/1 π.Χ.)Μεγάλο μέρος των αρμοδιοτήτων του Αρείου Πάγου περιέρχονται στη Βουλή, την Ηλιαία, την Εκκλησία του δήμουΟ Α.Π. παραμένει αρμόδιος για την εκδίκαση υποθέσεων:Ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως, εμπρησμού, θρησκευτικών υποθέσεων (π.χ. κοπή ιερών ελαιοδέντρων)Με νόμο των μέσων 4ου π.Χ. αι.: Ανακριτικά καθήκοντα σε σοβαρά πολιτικά-οικονομικά εγκλήματα. Συντάσσει έκθεση και παραπέμπει την υπόθεση στην εκκλησία του δήμου, η οποία δικάζειΜε ψήφισμα του 338 π.Χ., μετά από πρόταση του Δημοσθένη: Υποθέσεις εσχάτης προδοσίας
11 Βασικές αρχές του δημοκρατικού πολιτεύματος
ἸσονομίαΕλευθερίαΚυριαρχία του νόμουΣυμμετοχή όλων των πολιτών σε όλα τα όργανα (ἀρχαί, Βουλή τῶν Πεντακοσίων, ἐκκλησία τοῦ δήμουΑριστοτέλης: ἐν μέρει ἄρχεσθαι καὶ ἄρχεινΕναλλαγή στην εξουσία (ενιαύσια αξιώματα, απαγόρευση δεύτερης ή τρίτης θητείας)ἸσηγορίαΚλήρωση των περισσότερων αρχών
12 Εξασφαλιστικοί θεσμοί του δημοκρατικού πολιτεύματος
ΟστρακισμόςΓραφή παρανόμωνΈλεγχος όλων των ασκούντων εξουσίαΕισαγωγή των νομοσχεδίων στην Εκκλησία μετά από προβούλευμα της Βουλής (μηδὲν ἀπροβούλευτον)
13 Τα όργανα της πόλεως Εκκλησία του δήμου Βουλή των Πεντακοσίων
Εννέα άρχοντεςΔικαστήρια:Ηλιαία, Άρειος Πάγος, Λοιπά φονικά δικαστήριαΈνδεκα άρχοντεςΠερίπου 700 ακόμη αρχές
15 Η εκκλησία του δήμουΟ δῆμος είναι το κύριον τῆς πόλεως και ασκεί την υπέρτατη εξουσία (Αριστοτέλης, Πολιτικά)Νομοθετική, κυβερνητική, δικαστική εξουσίαΌργανο άμεσης διακυβέρνησηςΕκδίδει ψηφίσματαΟι αποφάσεις της είναιαμετάκλητες
16 Εκκλησία του δήμου: Αρμοδιότητες
Κήρυξη πολέμου – σύναψη ειρήνηςΚατάρτιση διεθνών συμβάσεωνΝομοθετική εξουσία (σε συνεργασία με τη βουλή, προβουλεύματα)Απονέμει την ιδιότητα του πολίτη σε ξένουςΕπιβάλλει την ποινή της εξορίαςΚαταδικάζει σε θάνατοΑποφασίζει δήμευση περιουσίαςΕκλογή – λογοδοσία αρχόντωνΣυλλογή φόρων – δασμών

                                    Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ - ΠΝΥΚΑ

17 Εκκλησία του δήμου: Σύνθεση
Όλοι οι πολίτες (απαρτία: 6.000)περί το 450 π.Χ.: πολίτεςΕφ’όσον δεν τους έχουν αφαιρεθεί τα πολιτικά δικαιώματα (ἀτιμία)Από 20 ετών.Η μη συμμετοχή στα κοινά θεωρείται ένδειξη δυσλειτουργίας του κράτουςΑριστοτέλης, Πολιτικά ΙΙ, 1272 α:τὸ δ’ἡσυχάζειν μὴ μετέχοντα τὸν δῆμον οὐδὲν σημεῖον τοῦ τετάχθαι καλῶς.
18 Εκκλησία του δήμου: Συνεδριάσεις
Πνύκα, Αγορά4 συνεδριάσεις σε κάθε πρυτανεία (40 το χρόνο, κάθε 9 ημέρες)Η πρώτη κάθε πρυτανείας: κυρία ἐκκλησίαΔιενεργείται έλεγχος της διοίκησης των αρχόντωνΛαμβάνονται αποφάσεις για τον επισιτισμό της πόληςΛαμβάνονται μέτρα για την άμυνα και το στρατιωτικό εξοπλισμόΑπονέμεται η πολιτεία σε ξένουςΚάθε πολίτης έχει δικαίωμα να καταγγείλει έγκλημα εσχάτης προδοσίας, υποβάλλοντας εἰσαγγελίαΑπό το 430 π.Χ. οι νομοθετικές αποφάσεις της εφαρμόζονται στις πόλεις-μέλη της Αθηναϊκής Συμμαχίας (π.χ. ψήφισμα για μέτρα - σταθμά, αφιέρωση απαρχών σοδειάς σε Ελευσίνα)
19 Εκκλησία του δήμου: Ψηφοφορία
Ανάταση της χειρός (τρέχουσες υποθέσεις)Μυστική ψηφοφορία (π.χ. οστρακισμός, εισαγγελία)Κλήρωση (ανάδειξη αρχόντων)
20 Η Πνύκα (αναπαράσταση) 
21 Η Βουλή τωνΠεντακοσίων
Ιδρύεται με τις μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη (510-8)Το κύρος της ενισχύεται με τις μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη (462/), παίρνει κάποιες από τις αρμοδιότητες του Αρείου ΠάγουΑποτελείται από 50 πολίτες από την κάθε μια από τις 10 φυλέςΑναδεικνύονται με κλήρωσηΠροέρχονται από όλα τα κοινωνικά στρώματαΔεν υπάρχει αντιπροσώπευσηΔιαιρείται σε 10 πρυτανείες: κάθε φυλή έχει την πρυτανεία επί 35 μέρες (πρυτανεύουσα φυλή)
22 Η Βουλή των Πεντακοσίων: πρυτάνεις
Κάθε μέρα, από την πρυτανεύουσα φυλή, κληρώνεται ένας βουλευτής που γίνεται ἐπιστάτης τῶν πρυτάνεων (= πρωθυπουργός)Καθήκοντα πρυτάνεων:Σύγκληση ΒουλήςΣύγκληση της εκκλησίας του δήμουΚατάρτιση της ημερήσιας διάταξης
23 Η Βουλή των Πεντακοσίων: Αρμοδιότητες
Αρμόδια για θέματα:Εξωτερικής πολιτικήςΑθηναϊκής συμμαχίαςΟικονομικά, θρησκευτικά, διοικητικά, δικαστικάΚαταρτίζει προβουλεύματα που εισάγονται στην εκκλησία του δήμουΣυντονίζει και ελέγχει τους άρχοντεςΔικαστική αρμοδιότητα: Εἰσαγγελία ενώπιον της βουλήςΨευδο-Ξενοφών: βουλεύεσθαι πολλὰ μὲν περὶ τοῦ πολέμου, πολλὰ δὲ περὶ πόρου χρημάτων, πολλὰ δὲ περὶ νόμων θέσεως, πολλὰ δε τῶν κατὰ πόλιν ἀεί γενομένων, πολλὰ δὲ καὶ τοῖς συμμάχοις, καὶ φόρον δέξασθαι καὶ νεωρίων ἐπιμεληθεῖναι καὶ ἱερῶν.
24 Προβουλεύματα Μία από τις σημαντικότερες αρμοδιότητες της βουλής
Μία από τις σημαντικότερες αρμοδιότητες της βουλήςΜε αυτά γίνεται η εισαγωγή οποιουδήποτε θέματος στην εκκλησία του δήμουΗ βουλή εκδίδει προβούλευμα ακόμα κι αν διαφωνεί με συγκεκριμένο θέμα, παραπέμποντάς το στην εκκλησία για να αποφασίσειΠλούταρχος, Σόλων, 19, 1: οὕς (τα μέλη της βουλής των τετρακοσίων) προβουλεύειν ἔταξε τοῦ δήμου καὶ μηδὲν ἐᾶν ἀπροβούλευτον εἰς ἐκκλησίαν εἰσφέρεσθαι.
26 Οι εννέα άρχοντες Άρχων βασιλεύς: η αρχαιότερη αρχή (Επώνυμος) άρχων
Πολέμαρχος: στρατιωτική διοίκηση6 Θεσμοθέται: φύλαξη – θέσπιση νόμων (μη γραπτών)Μετά τον Κλεισθένη προστίθεται και ένας γραμματέας (γίνονται δέκα)
27 Ορισμός των αρχόντων Παλαιότερα: Εκλογή από την εκκλησία του δήμου
Από το 487 π.Χ.: Κλήρωση εκ προκρίτωνΑρχικά εκλέγονται 100 πολίτες, στη συνέχεια γίνεται κλήρωση μεταξύ αυτώνΜετά το 457 π.Χ.: Κλήρωση από όλους όσοι ενδιαφέρονταιΕιδικά για τους δέκα στρατηγούς: Εκλογή από την εκκλησία του δήμου
28 Θητεία των αρχόντων Αρχικά ίσως ήταν ισόβια, αργότερα έγινε δεκαετής
Αρχικά ίσως ήταν ισόβια, αργότερα έγινε δεκαετήςΑπό το 682 π.Χ.: η θητεία των αρχόντων είναι ετήσιαΕπιτρέπεται μόνο μία θητεία (πλην στρατηγών)Απαγόρευση άσκησης δύο αξιωμάτων ταυτόχροναΑνάδειξη με κλήρωση (πλην στρατηγών και οικονομικών αρχόντων)
29 Οι εννέα άρχοντες: καθήκοντα
Αρχικά: Διακυβέρνηση – Ανέκκλητη εκδίκαση διαφορών και επιβολή ποινώνΜετά τον Σόλωνα: Δυνατότητα προσβολής των αποφάσεών τους στην ΗλιαίαΣταδιακή απώλεια δικαστικής εξουσίαςΚλασική εποχή:Δέχονται μηνύσεις-αγωγέςΔιενεργούν την προκαταρκτική εξέταση - ανάκρισηΕισάγουν την υπόθεση στο δικαστήριοΕπιβάλλουν πρόστιμα στα πλαίσια των καθηκόντων τουςΆρχων: περιουσιακές – οικογενειακές διαφορέςΒασιλεύς: υποθέσεις σχετικές με θρησκείαΠολέμαρχος: διαφορές με μετοίκους - ξένουςΘεσμοθέται: πλειονότητα λοιπών υποθέσεων
30 Διαρκής έλεγχος των αρχόντων
Πριν την ανάληψη των καθηκόντων τους: ΔοκιμασίαΣτη διάρκεια της θητείας τους: Επιχειροτονία κάθε μήναΜετά τη λήξη της θητείας τους: ΕύθυναΟικονομικός έλεγχοςΈλεγχος για τη διάπραξη άλλων αδικημάτων
31 Δοκιμασία αρχόντωνΌλοι οι επιλεγέντες άρχοντες δοκιμάζονται πριν την έναρξη της θητείας τουςΠρώτα ενώπιον της Βουλής των πεντακοσίωνΟι υποψήφιοι Εννέα άρχοντες και μέλη της ΒουλήςΈπειτα ενώπιον ηλιαστικού δικαστηρίουΌλοι οι άλλοι άρχοντες μόνο στο δικαστήριοΕξακρίβωση ύπαρξης των νόμιμων προσόντωνΙθαγένεια (αθηναϊκή πολιτεία): ονόματα γονέων και παππούδων, δήμοι καταγωγής, τόπος οικογενειακών τάφων και ιερώνΜη διάπραξη στρατιωτικών, οικονομικών και αδικημάτων κατά των γονέων
32 Αποχειροτονία – Εισαγγελία στη Βουλή
Κάθε μήνα, στην εκκλησία κυρία, γινόταν επιχειροτονία (ψηφοφορία για το αν οι άρχοντες ασκούν σωστά τα καθήκοντά τους)Αν κάποιος άρχοντας καταψηφιζόταν, καθαιρείτο από το αξίωμά του (αποχειροτονία)Συνήθως ακολουθούσε σχετική δίκηΚάθε μέλος της Βουλής και κάθε πολίτης μπορούσε ανά πάσα στιγμή να υποβάλει εισαγγελία στη Βουλή (καταγγελία για κακοδιαχείριση από άρχοντα)Η Βουλή μπορούσε να επιβάλει μέχρι 500 δρχ. ΠρόστιμοΓια αυστηρότερη ποινή, παρέπεμπε σε δικαστήριο
33 Εύθυνα αρχόντωνΜετά τη λήξη της θητείας τους όλοι οι άρχοντες λογοδοτούνΑ΄ στάδιο: Οικονομικός έλεγχοςΕνώπιον 10 Λογιστών και 10 Συνηγόρων (κληρωτοί)Υποβολή λογαριασμών των δημοσίων χρημάτων που διαχειρίστηκανΟι 10 Λογισταί εισάγουν την υπόθεση σε ηλιαστικό δικαστήριο όπου προεδρεύουν – οι 10 Συνήγοροι απαγγέλλουν την κατηγορίαΒ΄ στάδιο: Διοικητικός έλεγχοςΕνώπιον 10 Ευθύνων (μέλη της Βουλής με κλήρωση) και 20 ΠαρέδρωνΈλεγχος πράξεων – παραλείψεων – κατάχρησης εξουσίαςΑνοιχτή συνεδρίαση στην Αγορά – κάθε πολίτης μπορεί να υποβάλει καταγγελία


                                  
  •        Σκέψου...δεν είναι παράνομο ακόμα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου